Kolejna korzystna dla kredytobiorców uchwała Sądu Najwyższego dotycząca kredytów frankowych

W dniu 25 kwietnia 2024 r. Sąd Najwyższy podjął mającą moc zasady prawnej uchwałę (III CZP 25/22) w sprawie dotyczącej kredytów indeksowanych i denominowanych do walut obcych, w tym w szczególności tzw. „kredytów frankowych” (dalej jako „Uchwała III CZP 25/22).

Główne tezy wynikające z Uchwały III CZP 25/22:

1. Klauzul indeksacyjnych uznanych za niedozwolone nie można zastąpić innym sposobem określenia kursu waluty obcej wynikającym z przepisów prawa lub zwyczajów.
2. Brak możliwości ustalenia wiążącego strony kursu waluty obcej w umowie kredytu indeksowanego lub denominowanego powoduje, że cała umowa przestaje wiązać.

• Roszczenie banku o zwrot kapitału kredytu i roszczenie konsumenta o zwrot spłaconych rat kredytu to dwa niezależne roszczenia o zwrot nienależnego świadczenia (teoria dwóch kondykcji).

1. Przedawnienie roszczenia banku zaczyna biec co do zasady od dnia następującego po dniu, w którym kredytobiorca zakwestionował względem banku związanie postanowieniami umowy.
2. Upadek umowy kredytu nie daje podstaw do żądania przez którąkolwiek ze stron odsetek lub innego wynagrodzenia z tytułu korzystania z jej środków pieniężnych w okresie od spełnienia świadczenia do momentu popadnięcia strony w opóźnienie. Oznacza to, że co do zasady odsetek ustawowych za opóźnienie kredytobiorca może domagać się od momentu złożenia wezwania do zapłaty/reklamacji.

Uchwała III CZP 25/22 w dużej mierze potwierdza dotychczasową korzystną dla kredytobiorców linie orzeczniczą Sądu Najwyższego oraz TSUE. Warto jednak zaznaczyć, że w Uchwale III CZP 25/22 potwierdzono brak wymogu składania przez kredytobiorcę sformalizowanego oświadczenia o wyrażeniu zgody na ustalenie nieważności umowy kredytu frankowego, od którego sądy powszechne uzależniały początkową datę zasądzenia na rzecz kredytobiorcy odsetek ustawowych za opóźnienie, mimo że taka praktyka nie była zgodna z orzecznictwem TSUE (patrz m.in.: wyrok TS z 7.12.2023 r., C-140/22, SM I IN. PRZECIWKO MBANK S.A., LEX nr 3635006).

Podkreślenia wymaga jednak, że Uchwała III CZP 25/22 nie została podjęta jednomyślnie, ponieważ do poszczególnych zagadnień zgłaszane były przez niektórych sędziów zdania odrębne. Nie zmienia to jednak faktu, że Uchwała III CZP 25/22 ma moc wiążącej zasady prawnej.

Autorem artykułu jest Aplikant radcowski Dariusz Sot.